تئوری پیری و رادیکال های آزاد

دسته بندی:دسته بندی مقاله

8 تیر 1400 (0) 6369
تئوری پیری و رادیکال های آزاد
رادیکال های آزاد، یکی از عوامل اصلی بروز پیری زودرس شناخته می شوند. به رادیکال های آزاد، اصطلاحا Reactive Oxygen Species (ROS) گفته می شود.رادیکال های آزاد، هم از طریق درون بدن و هم خارج بدن بر پیری زودرس تاثیر گذارند.

پیری و رادیکال های آزاد

 

 

رادیکال های آزاد، یکی از عوامل اصلی بروز پیری زودرس شناخته می شوند. به رادیکال های آزاد، اصطلاحا Reactive Oxygen Species (ROS) گفته می شود.
اکسیژن در حالت پایدار خود، هیچ واکنشی با مولکول ها ندارد، مگر اینکه از نظر شیمیایی، ظرفیت خالی الکترونی داشته باشد. در این حالت، اکسیژن به شکل فزاینده ای با مولکول های مختلف واکنش شیمیایی شدید خواهد داشت. یکی از مولکول های اساسی سلول های بدن، DNA سلول ها می باشد که ژن ها را ذخیره می کنند و مسئول سنتز شدن پروتئین ها می باشند. همچنین پروتئین ها نیز یکی دیگر از مولکول هایی هستند که تحت تاثیر رادیکال های آزاد قرار می گیرند.
رادیکال های آزاد در بروز پیری ناشی از آفتاب (Photoaging)، سرطان و حتی التهابات نقش دارند. ثابت شده است که آسیب پوست در اثر اشعه UV خورشید، بدلیل ایجاد رادیکال های آزاد می باشد.
رادیکال های آزاد، هم از طریق درون بدن و هم خارج بدن بر پیری زودرس تاثیر گذارند. بطور طبیعی، رادیکال های آزاد در اثر متابولیسم های طبیعی بدن شکل می گیرند اما برخی عوامل بیرونی نظیر مواجهه با اشعه UV، آلودگی هوا، مصرف دخانیات، نوشیدن مشروبات الکلی، تورم و التهاب، مصرف برخی داروها، فلزات سنگین، استرس و همچنین نوع تغذیه در ایجاد رادیکال های آزاد نقش بسزایی دارند.

 

تئوری آنتی اکسیدانت ها

 

بدن انسان، سیستم دفاعی را دارد که برای مقابله با رادیکال های آزاد تکامل یافته است و به آن آنتی اکسیدانت گفته می شود. این سیستم دفاعی شامل عوامل پروتئینی و عوامل غیر پروتئینی است. آنزیم هایی نظیر سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و گلوتاتیون پراکسیداز، عوامل پروتئینی هستند و ترکیباتی نظیر ویتامین E، ویتامین C، گلوتاتیون و Q10، عوامل غیر پروتئینی آنتی اکسیدانت ها بشمار می روند.

بطور طبیعی و با افزایش سن، مکانیسم دفاعی بدن، قدرتش را علیه رادیکال های آزاد از دست داده و سرکوب می گردد. با ادامه همین روند، میزان شکل گیری رادیکال های آزاد در بدن افزایش یافته که به DNA، پروتئین های بدن و غشای سلول ها آسیب وارد می کنند.
تحقیقات صورت گرفته نشان می دهند که آنتی اکسیدانت هایی که از منابع خارج از بدن تامین می شوند در کاهش تاثیرات مخرب رادیکال های آزاد نقش اساسی دارند. همچنین اثرات موضعی و خوراکی آنتی اکسیدانت ها نیز، به افزایش توان بدن در مقابله با رادیکال های آزاد کمک می کنند. برای افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانت ها، نه تنها مصرف سبزیجات و میوه جات، بلکه خوردن مکمل هایی که در داروخانه ها به فروش می رسند، توصیه اکید می گردد تا به افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانتی بدن کمک کنند. 
اینکه آیا آنتی اکسیدانت ها در مهار چین و چروک ها و علائم پیری بطور مستقیم موثر هستند یا خیر، موضوع چالش برانگیزی است که همچنان نیاز به تحقیقات گسترده دارد اما تنها ترکیب موثری که در جلوگیری از چین و چروک ها نقش دارد، ویتامین C می باشد که این خاصیت نیز نه به دلیل ویژگی آنتی اکسیدانتی ویتامین C، بلکه بخاطر حضور ضروری این مولکول در روند سنتز پروتئین کلاژن است، که این ویتامین را در پیشگیری از بروز چین و چروک ها موثر کرده است. 
به منظور تخمین میزان اثر گذاری آنتی اکسیدانت ها، عوامل مختلفی نقش دارند که باید به آن ها نیز توجه نمود.
فرم فعال آنتی اکسیدانت ها، فرم خوراکی آن ها، نحوه انتقال آن ها از بافت پوست به نقطه هدف، شکل موثر و میزان زمان تاثیرگذاری آن ها عواملی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.
بسیاری از ترکیبات آنتی اکسیدانتی غیر پایدار هستند، برای مثال ویتامین C در مجاورت هوا و همچنین نور بسیار ناپایدار می باشد. بنابراین برای اینکه بتوانیم به حداکثر توان آنتی اکسیدانت ها برسیم، نحوه فرمولاسیون و همچنین بسته بندی محصولات برای دور نگه داشتن آن ها از مجاورت هوا و نور امری ضروری است. جذب ترکیبات آنتی اکسیدانت ها نیز از دیگر عوامل مهمی است که بستگی به فرم مولکولی آن ها، میزان pH فرمولاسیون، آب دوست بودن یا چربی دوست بودن آن ها و چگونگی انتقال آن ها به نقطه هدف دارد.
در پایان این قسمت نیز به معرفی برخی ترکیبات آنتی اکسیدانتی می پردازیم که در سه گروه محلول در آب (آب دوست)، محلول در چربی (چربی دوست) و ترکیباتی که بطور همزمان محلول در آب- چربی (آب دوست- چربی دوست) هستند، قرار می گیرند.

 

 

آنتی اکسیدانت های محلول در آب (آب دوست)

 

گلوتاتیون، ویتامین C، پلی فنول های چای سبز، ترکیبات موجود در قهوه، انار و دانه انگور.

 

آنتی اکسیدانت های محلول در چربی (چربی دوست)

 

ویتامین E، Q10، لیکوپن ( ماده فعال گوجه فرنگی، هندوانه، زردآلو و گریپ فروت)، کورکومین (ترکیب فعال زردچوبه)

 


آنتی اکسیدانت های محلول در آب – چربی

 

جنیستئین (Genistein)، آلفا لیپوئیک اسید (Alpha Lipoic Acid)، پیکنوژنول (Pycnogenol)، ملاتونین و سلنیوم.

نظرات